Eva vaart naar Engeland. Of toch niet?

Het eerste weekend van oktober was gepland om een oversteek te maken naar Engeland. Nog één keer zonder moeilijke douane – en immigratie procedures oversteken. Op 31 oktober zou namelijk de Brexit plaatsvinden en dat werd het een stuk lastiger. Het plan was om de River Orwell op te varen en een pintje te pakken in Pin Mill. Het liep anders…

Eigenlijk is het plan al ontstaan nog voordat we onze Eva onze Eva konden noemen. Vriend Danny zag in 2018 Abraham en als cadeautje beloofde ik hem een biertje in Pin Mill. Even was er verwarring, want als je in de zeilers scene bent ingevoerd gaat er meteen een belletje rinkelen bij de naam Pin Mill. Geen nood, het plan was geboren. En plannen maak je om uit te voeren. Het enige vaarseizoen dat we met Eva zouden testvaren, voordat we daadwerkelijk de landvasten losgooien, liep op zijn einde, dus werd het zaak om nu echt een datum te prikken. Het werd het eerste weekend van oktober.

Mannenweekend

Mannen.

Felia voelde haarfijn aan dat dit een mannenweekend ging worden, dus haakte subtiel af. Gelukkig vind ik vrienden Leo en Martin bereid om mee te gaan. Leo met als opmerking: “Als jij zegt wat ik moet doen, doe ik dat. Ik ben geen zeiler.” en Martin vond vooral dat het hárd moest gaan, zoals het een voormalig wedstrijdzeiler betaamt. Het moment van vertrek naderde, dus stuurde ik wat  afschrikwekkende mailtjes en appjes. Achteraf gezien werden de adviezen over warme onderkleding en laarzen vooral gewaardeerd, maar de regel “onderweg wordt geen alcohol gedronken” sloeg in als een bom. Niettemin hadden we geen afhakers, dus de crew was compleet en gemotiveerd.

Gelukkig zorgde Felia voor de inkopen en werden de boodschappen woensdag aan boord gebracht. ’s Avonds kwam ik aan boord samen met Danny, nadat we de wereldwijde première van Roger Waters’ film “Us + Them” in Amsterdam hadden meegemaakt. Als rechtgeaard fan laat je dat niet voorbij gaan. Martin en Leo volgden donderdagmorgen vroeg. Om 8:15 uur gooiden we los en vertrokken richting de Houtribsluizen. We werden vlot naar het zuiden geschut. De sluiswachter overlegde  vooraf even met de uitgaande en inkomende vaart, zodat de brug over de sluis slechts kort open hoefde. Met nauwelijks 9 knopen zuidwesten wind zeilen we de aan de wind over het Markermeer naar Amsterdam. De eerste regendruppels vielen bij de aanloop van het Buiten IJ.

Martin aan het roer op het IJsselmeer, onderweg naar Amsterdam

Doorweekt

De ultieme test van Danny z’n uitrusting vond plaats voor de Oranjesluizen en op het Noordzeekanaal. Het waaide lekker door en regende dat het een lieve lust was. Resultaat was dat hij, ondanks zeilpak, tot de laatste draad doorweekt was. Gelukkig hebben we aan boord altijd wel wat extra zeilkleding. De zeesluizen bij IJmuiden waren aan het einde van de middag aan de beurt. Martin belt ze even op, want er is geen reactie als we rustig op de sluis af dobberen. De reactie verbaast ons allen, maar we herstellen snel. We dienen per marifoon op te roepen, alleen dan wordt de sluis bediend. “…maar we hebben u nu toch aan de lijn?” probeert Martin nog vergeefs. Gelukkig wordt de sluis na eerste oproep vlot bediend en kunnen we aan de overtocht beginnen.

De reddingsvesten gaan aan. Vaste prik op zee. De wind is op een knoop of 17 blijven hangen en vol goede moed varen we het zeegat uit. We kunnen uitvarende loodsen ternauwernood ontwijken. De voorliggende koers is richting Londen, een graad of 20 te laag voor ons doel. De zee is rommelig, zoal dat heet. Golven komen van alle kanten, maar we maken redelijke voortgang. Langzaam krimpt de wind meer naar het zuiden, waardoor we nog verder van de gewenste koers af geraken. Leo zit al een tijdje heel stil in de kuip voor zich uit te kijken… Zou hij van de tocht genieten?

Martin aan het roer, Leo wordt steeds stiller.

Vissen voeren

Intussen ga ik de kombuis in en kook pasta. De saus had Felia al voorbereid, dus daar hoefde ik niet zoveel aan te doen. Tijdens het wachten op het eten, ga ik regelmatig even buiten kijken. Frisse lucht en het beeld van een horizon hebben goede invloed op mijn toestand. Dat weerhoudt me er niet van om kort voor het eten de lunch aan de vissen te offeren. Goed voorbeeld doet goed volgen, dus ook Leo voert de vissen. Meteen daarna kunnen we aan het diner. Dat smaakt me wonderwel goed en ik voel me ook weer uitstekend. Tip van de schipper: gooi het eruit en ga lekker door met eten.

Zeemanschap is plannen en beslissen

We varen nog steeds langs de Nederlandse kust en raken daar vanwege de voorliggende koers niet verder van verwijderd. Het wordt tijd om de balans op te maken. Met qtVlm haal ik de laatste gribfiles op en plan nieuwe routes. Even voor de landrotten onder ons: qtVlm is een routeplanner (soort TomTom) voor zeilers die we aan boord gebruiken om vaarroutes te plannen op basis van de weersverwachting. Wind, golven en stroming worden heel efficiënt opgehaald als gribfiles, bestanden met zeer gecomprimeerde weersinformatie die grafisch over de kaart kan worden geprojecteerd en waar routplanners dus mee kunnen rekenen.

Het resultaat van deze plansessie is dat we moeten concluderen dat het best mogelijk is om over te steken naar Engeland, maar dat we er wat langer over zullen doen dan gehoopt. Als we dan aan de overkant zijn, draait de wind 180 graden en neemt af naar 6 à 7 knopen. Dat betekent dat we de terugweg ook kunnen rekenen op tegenwind en dat we er nóg langer over gaan doen. Weer treedt een vooraf duidelijk gecommuniceerde regel in werking. Iedereen mag meedenken, maar de schipper beslist. Gelukkig zijn we het snel eens. Oversteken gaat geen succes worden en we besluiten naar Scheveningen te varen. Grappig genoeg hoeven we daarvoor de koers niet eens te verleggen; de wind is inmiddels zover gedraaid dat we richting kust varen. Het is koud en donker. Even over 23 uur pruttelen we de haven binnen maken vast aan een motorjacht dat er aan de kade ligt. Tijd voor een oorlam.

Vliegensvlug naar Texel

Het tij dwingt ons de volgende morgen vroeg naar zee. Met Texel als doel moeten we om 8 uur op en vertrekken. Stiekem dacht ik dat we ons misschien een beetje mochten verslapen, maar Leo wekt me kort na 8 uur. Een blik op de buitenwereld leert dat het heel rustig is buiten, dus schieten we vlot wat kleren aan en gooien los. Als we toch rustig aan naar het Noorden gaan zeilen, ontbijten we onderweg wel. Eenmaal op zee blijkt de inschatting bijna juist. Het is niet heel ruig, maar onder vol tuig stuiven we langs de schepen die op de rede van Scheveningen liggen. Daar hebben we gisteren in het duister uren naar kunnen kijken… Met een lopend windje tikken we door het water bijna de 10 knopen aan, tot grote frustratie van Martin, die aan het roer staat. Die 10 komt namelijk nét niet op het scherm… Van het thuisfront krijgen we vragen of we haast hebben? Ze zien daar ruim 12 knopen op de ship tracker.

Gáán!

IJmuiden laten we aan stuurboord. De laatste mijlen door het Marsdiep richting Oudeschild zijn lastig. We hebben dik 3 knopen stroom tegen en moeten opkruisen. Elke slag maken we 2 mijl voortgang in de goede richting, maar we hebben er plezier in en houden het best lang vol. Niettemin doen we de laatste 4 mijl op de motor, want we vinden het niet aangenaam om nóg twee uur tegen de wind in te hakken. De ontvangst in Oudeschild is hartelijk. We mogen een plekje ergens aan de F-steiger kiezen en dwars als ik ben leg ik Eva dus niet in een box, maar langs de steiger. Gewoon omdat het kan.

Lekker dwars liggen.

We eten in een restaurant aan de haven. Het is anders dan in Pin Mill, maar we zijn heel tevreden met het alternatief. Het is nog lang gezellig aan boord en door onze afgelegen ligplaats storen we de andere havengasten niet. Denk ik.

Fine tuning

Zaterdag varen we laat uit, omdat we graag een stukje stroom mee naar buiten willen hebben om vervolgens met de stroom mee naar Den Oever te zeilen. Het gaat bijna als gepland en we maken een paar eigenaardige bochten op het wad en omzeilen wat mosselkwekerijen. Uiteindelijk is de wind in de geul naar Den Oever volledig tegen en moeten we op de motor verder. De wind is beperkt tot een knoop of 10. Uit het zuidoosten, dus tegen. Martin maakt regelmatig een rondje over dek. Kijken wat er slimmer, beter en sneller kan. Onze Eva is natuurlijk geen wedstrijdjacht, maar we willen er wel graag uithalen wat er in zit. We leggen in een rustige binnenhaven van Enkhuizen aan het begin van avond als 3e in rij langs een Swan aan. Martin helemaal blij, want Swan is z’n favoriet. De bemanning van de Swan kijkt zorgelijk. We koken aan boord met wat vers voorhanden is en het resultaat is heerlijk.

Leo met een vette smile. En Texel op de achtergrond.

Reven

’s Nachts neemt de wind toe, maar blijft in de zuidoosthoek hangen. Doel voor vandaag  is de thuishaven Lelystad, dus wederom wind tegen. We vertrekken met 20 tot 25 knopen wind en vol tuig. Dat is niet zo’n briljant plan, dus we ruilen de kluiver snel voor de kotterfok. Daarmee kunnen we redelijk hoog aan de wind zeilen. We hebben nog niet veel gereefd met Eva en ik ben ook nog niet helemaal blij met hoe de reeflijnen lopen. Als je reeft, verklein je het zeiloppervlak, waardoor je met veel wind toch kan blijven doorzeilen. We moeten dat nog even oefenen. We besluiten een eerste rif te steken. Dat gaat soepel, maar doordat de lijn van de halshoek van het grootzeil niet goed is geleid, trekken we een onderdeeltje aan de mast stuk. Het blijkt naderhand een “batten car receptacle” te heten, een naam die ik nooit zelf had kunnen verzinnen. Google is mijn vriend, dus vond ik een scheepsjuwelier die dit peperdure artikeltje voor me wilde bestellen…

De laatste uren varen we over een koud en guur IJsselmeer, hoog aan de wind, in de regen, golven over het dek. Maar als Eva de stal ruikt, dat gaat ze dóór. Na een paar slagen geraken we achter de dijk van Flevoland en kunnen we de zeilen opruimen. Even na 15 uur leggen we Eva weer in haar vaste box in Lelystad. We ruimen op, maken de boel schoon en hangen alle natte goed uit.

Koud en nat.
Koud.

Dank!

Danny, die tocht naar Pin Mill gaat vast nog een keer komen. Ik vind het van goed zeemanschap getuigen dat we gezamenlijk de verstandige beslissing namen om niet over te steken. We hadden gegarandeerd in tijdsnood gekomen, nodeloos diesel verstookt en compleet gesloopt aan een nieuwe werkweek moeten beginnen. Leo, Martin en Danny: hartelijk dank voor jullie zeemanschap en gezelligheid! Gelukkig hebben we de foto’s nog.

Ben van Hengstum